Over het algemeen is de kat een gezond dier. Net als bij mensen kan soms zelfs de gezondste kat ziek worden. Hier beschrijven we enkele van de meest voorkomende ziektes.

Houd er rekening mee dat het erg belangrijk is om contact op te nemen met je dierenarts wanneer je kat ziektesymptomen vertoont! Als je kat veterinaire zorg nodig heeft, moet je ervoor te zorgen dat je kat dit krijgt. Het kan vaak een goed idee zijn om een goede huisdierenverzekering af te sluiten om kosten te verminderen.

Diarree

Diarree is niet ongewoon bij katten. Als de kat gewoon blijft eten en drinken, is er geen reden tot paniek. Wanneer de diarree echter meerdere dagen aanhoudt, als de kat stopt met eten en drinken of zich ziek voelt en zich niet normaal gedraagt, neem dan contact op met je dierenarts. Dit is nog belangrijker als het om kittens gaat. Vergeet niet te controleren op uitdroging!

Misschien wil je speciaal voedsel proberen, dat goed werkt bij maagklachten. Tegenwoordig zijn er verschillende voeren voor spijsverteringsproblemen te verkrijgen. Je kunt ook gekookte witte vis of kip geven (gekookt met een beetje zout, niets anders) samen met de bouillon. Voor katten die gewend zijn aan rauw voedsel kan lams- of rundvleesgehakt gemengd met wat gekookte en gepureerde wortel of pompoen werken. Denk eraan dat deze diëten op geen enkele manier qua voedingswaarde compleet zijn en slechts een dag of twee gegeven mogen worden.

Zelfs als je kat blijft eten en drinken, verliest hij vocht via de dunne ontlasting. Wat vochtvervanging geven is raadzaam. Idealiter zou je kat elk uur minstens 2 ml vochtvervanger per kilo lichaamsgewicht moeten krijgen, maar het is niet altijd gemakkelijk om te doen.

Er zijn vrij verkrijgbare medicijnen voor katten om te helpen bij diarree. Meestal bevatten ze probiotica in combinatie met andere stoffen die de ontlasting helpen te stabiliseren. Ze mogen alleen worden gebruikt als je zeker weet dat de diarree tijdelijk is en niet wordt veroorzaakt door bijvoorbeeld vergiftiging of iets dat vastzit in de darmen. Gebruik het alleen bij kittens als je dierenarts dat zegt!

Constipatie

Als je kat problemen heeft om te poepen, soms zelfs zonder resultaat, dan kan hij verstopt zijn. De ontlasting die eruit komt is klein en hard en het kan pijnlijk zijn om eruit te krijgen. Net als bij diarree, kan je als je kat blijft eten en drinken en zich normaal gedraagt, proberen de kat extra vocht te geven, en bij voorkeur droogvoer te vervangen door blikvoer. Als je in Scandinavië woont, kan wei-boter (een boterhamspread gemaakt van wei) aan de kat worden gegeven, of pompoenpuree uit blik kan helpen om de ontlasting wat losser te maken.

Opgelet! Indien de kat zonder resultaat zit te persen op de kattenbak (de kat ziet eruit alsof hij aan het poepen is) maar er komt niets uit, dan is het ook heel goed mogelijk dat de kat last heeft van urineretentie. Dit betekent dat de kat de blaas niet meer volledig of maar gedeeltelijk kan legen. (retentie betekent vasthouden). Urineretentie is acuut en kan snel levensbedreigend zijn. Als je niet helemaal zeker weet of het gewoon constipatie is, neem dan contact op met je dierenarts!

 

Problemen met plassen

Katten hebben zeer zelden urineweginfecties, maar ze kunnen een ontsteking van de blaas hebben die niet door bacteriën wordt veroorzaakt. De kat plast dan vaak maar elke keer niet veel. Soms lijkt het dat de kat ook pijn heeft om te plassen, wat ertoe kan leiden dat hij op totaal verschillende plaatsen gaat plassen ver van de kattenbak vandaan.

Sommige katten krijgen urinestenen. De urinestenen kunnen aangroeien en zodoende de urethra (urinebuis) geheel of gedeeltelijk blokkeren, waardoor de kat moeite heeft met plassen. Dit doet pijn maar tegelijkertijd heeft de kat de neiging om te plassen. De kat zal regelmatig naar de kattenbak gaan alleen zonder of met heel weinig resultaat. Er kan bloed in de kattenbak zitten. De kat likt zichzelf ook vaak rond de geslachtsorganen. Soms zie je dat de kat met zijn rug naar boven gebogen loopt. Plassen op andere plaatsen dan de kattenbak komt ook vaak voor.

Alle problemen met plassen hebben veterinaire aandacht nodig. Als je vermoedt dat de kat niet kan plassen, moet je de kat onmiddellijk naar de dierenarts brengen, aangezien urineretentie acuut is en snel levensbedreigend wordt!

 

Braken

Katten kunnen af en toe overgeven zonder dat er echt iets mis is. Net als bij diarree, hoeft je niet in paniek te raken als je kat gewoon blijft eten en drinken en het meeste voer en water niet meteen weer wordt overgegeven. Als de kat echter blijft overgeven, als er bloed of wormen in het braaksel zitten, als je vergiftiging vermoedt of als er iets vastzit in de darmen, moet je contact opnemen met je dierenarts. Evenzo als je kat “zich ziek voelt” en zich niet normaal gedraagt, koorts heeft of uitgedroogd begint te raken.

Misschien wil je speciaal voedsel proberen, dat goed is voor maagklachten. Er zijn verschillende voedingsmiddelen voor spijsverteringsproblemen vrij verkrijgbaar. Je kan ook gekookte witte vis of kip geven (gekookt met een beetje zout, niets anders) samen met de bouillon. Voor katten die gewend zijn aan rauw voedsel kan lams- of rundvleesgehakt gemengd met wat gekookte en gepureerde wortel of pompoen werken. Denk eraan dat deze diëten op geen enkele manier qua voedingswaarde compleet zijn en slechts een dag of twee gegeven mogen worden. Als je kat niet eet omdat hij zich misselijk voelt, moet je hem geforceerd voeren. Als de misselijkheid aanhoudt moet je contact opnemen met je dierenarts. Katten mogen nooit langer dan maximaal een dag niets eten.

Bij braken is het zelfs nog belangrijker om te zorgen dat de kat vochtvervanging krijgt (zie 1-Kattenverzorging, gezondheidscontroles en goede dingen om in huis te hebben). Kleine hoeveelheden van 2-4 ml per kilo lichaamsgewicht per uur is ideaal.

Haarballen

Soms braken katten haarballen uit. Sommige katten braken eerst een haarbal uit en enkele minuten later een kleine hoeveelheid vloeistof en voelen zich prima. Om de hoeveelheid haarballen te verminderen, kun je de kat regelmatig borstelen of kammen.

Het klassieke braken van een haarbal.
Afbeelding van Flickr, gebruiker Maggie Osterberg, onder Creative Commons Licence.

Ooginfecties

Ooginfecties kunnen verschillende oorzaken hebben. Als er vocht uit de ogen van de kat loopt, maar de kat houdt zijn ogen wel open, dan kan je het oog behandelen met een fysiologische zoutoplossing. Zorg dat je schone handen hebt, gebruik schone katoenen doekjes en dompel deze in een fysiologische zoutoplossing. Maak het oog schoon. Je kan ook voorzichtig wat van deze zoutoplossing in het oog druppelen. Dit gaat veel gemakkelijker met een steriele fysiologische zoutoplossing, die je in een klein flesje bij de apotheek kan kopen.

Anaalklierinfecties

De anaalklieren van katten bevatten een stinkende vloeistof. Ze worden meestal geleegd als de kat poept, maar soms kunnen de klieren geïnfecteerd en geïrriteerd raken. Dan worden ze niet geleegd zoals zou moeten, de kat heeft daarbij dan hulp nodig. Tekenen van een anaalklierinfectie zijn onder meer dat de kat regelmatig aan zijn achterwerk likt of op zijn kont over de vloer schuift. Hier kun je zelf niets aan doen, dus bel je dierenarts.

Kin acne

Katten kunnen acne krijgen meestal op hun kin. Katten hebben daar talgklieren die een rol spelen bij geur markeringen, katten wrijven vaak met hun hoofd tegen dingen en mensen die ze leuk vinden. Soms kunnen talgklieren overactief zijn en te veel talg en keratine aanmaken. De acne lijkt op kleine zwarte vlekjes op de kin. Het is belangrijk om de kat te helpen om de kin schoon te houden. Was de kin bij voorkeur met een (schone!) badstofdoek met zeep en warm water. Als het erger wordt, kunnen er zweren en infecties ontstaan. In dat geval moet je contact opnemen met je dierenarts.

Sommige onderzoeken hebben aangetoond dat het vervangen van plastic bakjes door metalen-, keramiek- of porselein bakjes kan helpen.

Nierproblemen

Naarmate de kat ouder wordt, zullen de nieren minder goed werken. De nieren zijn het zwakke punt van de kat, daarom is het belangrijk om te letten op de symptomen van een verminderde nierfunctie (nierinsufficiëntie). Als een nierinsufficiëntie vroeg wordt ontdekt, kan deze niet genezen worden maar met een aangepast dieet kan de kat nog een lang en gelukkig leven hebben. Tekenen van nierinsufficiëntie treden langzaam op en zijn onder andere dat de kat vermoeider is dan voorheen, minder eet en meer drinkt, afvalt en spiermassa verliest.

Nierproblemen kunnen ook leiden tot een verhoogde bloeddruk, die zowel het hart als de ogen kan aantasten. Het is een goed idee om het bloed van je oudere kat jaarlijks te laten controleren op nierfunctie, leverfunctie en schildklierfunctie, om zo vroeg iets te kunnen ontdekken.

Vergiftiging

Katten zijn gevoelige dieren, zeker als het gaat om stoffen die via de nieren worden uitgescheiden. Er zijn veel dingen die giftig zijn voor katten. Hier zullen we enkele van de meest voorkomende noemen. Als je vermoedt dat je kat vergiftigd is, moet je onmiddellijk contact opnemen met een dierenarts! Een vroege behandeling kan het leven van je kat redden! Als je weet wat de kat heeft gegeten, breng dan de verpakking mee naar de dierenarts.

Lelies

Zorg dat je nooit maar dan ook nooit lelies hebt in een huishouden waar katten zijn!

Elk lid van de leliefamilie (inclusief lelietje-van-dalen) is zeer giftig voor katten en kan hun nieren niet meer laten werken. Elk deel van de bloem, wortel en bollen is giftig en soms kunnen extreem kleine hoeveelheden al dodelijk zijn. Als je zelfs maar vermoedt dat je kat lelies heeft gegeten, breng de kat dan onmiddellijk naar de dierenarts!

Paracetamol

Humane pijnstillers zijn dodelijk voor katten omdat ze deze stof niet kunnen afbreken. Een halve tablet kan al dodelijk zijn voor je kat! Symptomen zijn onder meer oppervlakkige snelle ademhaling, zwelling van het gezicht en wiebelen. Ook wordt het bloed van de kat bruin in plaats van rood. Net als bij lelies: als je zelfs maar vermoedt dat je kat paracetamol heeft gegeten, breng de kat dan onmiddellijk naar de dierenarts!

Ethyleenglycol

Dit komt voor in autokoelvloeistoffen, ruitensproeiervloeistoffen en remvloeistoffen. Katten worden meestal vergiftigd wanneer ze hun vacht schoonlikken. Wanneer deze stof door het lichaam wordt afgebroken, lopen de nieren en het hart schade op. Symptomen zijn onder meer braken, vermoeidheid, wiebelen en verhoogde dorst. Hoe eerder de kat onder behandeling komt, hoe groter de kans op herstel. Probeer geen producten in huis te hebben die ethyleenglycol bevatten. Er zijn autokoelvloeistoffen en ruitensproeiervloeistoffen die propyleenglycol bevatten, probeer deze te gebruiken in plaats van die met ethyleenglycol.

Rattengif

Over het algemeen zijn katten niet geïnteresseerd in het eten van aas van ratten en muizen dus het risico op vergiftiging is veel kleiner dan bij honden. Katten die jagen, eten misschien wel vergiftigde knaagdieren. Symptomen zijn bleke slijmvliezen als gevolg van inwendige bloeding, bloed bij braken en diarree, en blauwe plekken. Als het gebruikte gif de nieuwere alfachloralose is, zijn de symptomen bewusteloosheid en een vreemd hartritme. Een snelle behandeling betekent een goede kans op herstel.

Chocolade (theobromine)

Katten zijn nog gevoeliger voor theobromine in chocolade dan honden. Er zijn echter maar weinig katten die veel chocolade eten, dus vergiftigingen zijn zeldzaam maar komen wel voor. Symptomen kunnen tot 24 uur na inname optreden en zijn verhoogde dorst, braken, diarree, hyperactiviteit, snellere ademhalingsfrequentie en krampen. De symptomen worden behandeld want er is geen tegengif.

Uien en knoflook

Alle leden van de allium (= ui) familie zijn giftig voor katten en zorgen ervoor dat de rode bloedcellen worden afgebroken. Dit veroorzaakt bloedarmoede; de symptomen zijn misselijkheid, braken, diarree en bleke slijmvliezen. Een snelle behandeling betekent een goede kans op herstel.

Virale ziektes

Katten zijn gevoelig voor virussen. Voor veel virussen zijn er vaccinaties (zie 3-Vaccinatierichtlijnen) en het is een goed idee om de vaccinaties van je kat up-to-date te houden. Veel virale ziektes kunnen dodelijk zijn.

Het immuunsysteem van de kat is niet echt gebouwd om in grotere groepen te leven. Het risico op virale ziektes neemt toe met het aantal katten in een groep. Het liefst zou je niet meer dan 5-6 katten in een groep moeten houden.

Kattenziekte

Deze ziekte veroorzaakt door het feline panleukopenia virus (FPV), is een ziekte waartegen je kat beslist moet worden gevaccineerd! Zelfs als je kat niet buiten komt, kan je het virus via je schoenen van buitenaf mee naar huis nemen. Het is ook zeer resistent en kan tot een jaar in de omgeving leven en toch besmettelijk zijn. Het is gerelateerd aan het canine parvovirus type 2 (CPV-2) en je kat kan hierdoor ook geïnfecteerd raken. Vaccinatie beschermt ook tegen de hondenvariant. Symptomen zijn onder meer hoge koorts, braken en diarree (vaak bloederig) en pijn. Zelfs bij behandeling is deze ziekte vaak dodelijk.

Ziektes van de bovenste luchtwegen

Er zijn verschillende aandoeningen van de bovenste luchtwegen die katten kunnen krijgen. Ze verspreiden zich gemakkelijk in groepen katten en kunnen worden veroorzaakt door zowel virussen als bacteriën.

De betrokken virussen zijn het feline calicivirus (FCV) en feline herpesvirus (FHV-1), tegen beide moet je kat ingeënt worden. Vaccinatie betekent geen 100% bescherming tegen deze virussen, maar een gevaccineerde kat krijgt meestal veel mildere symptomen.

Het feline calicivirus is zeer besmettelijk en verspreidt zich meestal van kat-op-kat contact. Maar je kan het virus ook mee naar huis nemen. Het virus kan enkele weken buiten het lichaam overleven. Symptomen zijn onder meer koorts, niezen, lopende ogen en neus en vaak blaren en/of zweren in de mond en op de tong. Het feline herpesvirus wordt bijna altijd van kat tot kat verspreid, omdat het slechts een zeer korte tijd (ongeveer een dag) buiten de kat overleeft. Symptomen zijn onder meer koorts, niezen, lopende ogen en neus en soms longontsteking.

Bacteriën kunnen ook een oorzaak zijn van aandoeningen van de bovenste luchtwegen bij katten. Bordetella bronchiseptica wordt van kat tot kat verspreid en geeft een gevarieerd ziektebeeld. Van milde symptomen met koorts, niezen, loopneus en waterige ogen tot ernstige longontsteking waarbij de kat moeite heeft met ademhalen. Chlamydia felis wordt meestal van kat tot kat verspreid en veroorzaakt over het algemeen ooginfecties. Mycoplasma felis maakt eigenlijk deel uit van de normale bacteriën die katten hebben. Echter bij sommige katten, vooral als ze ziek door iets anders zijn, kan het ooginfecties veroorzaken.