Kleuren en patronen van de kat
Dit artikel gaat over kleuren van alle katten in het algemeen, niet over een specifiek ras.
Pigmentkleuren
Katten hebben twee soorten pigment: zwart (eumelanine) en rood (phaeomelanine). Wat onze kattenvriend uniek maakt, is dat het soort pigment dat de kat zal vertonen, wordt bepaald door het X-chromosoom – een van de twee geslachtschromosomen. Het andere geslachtschromosoom is het Y-chromosoom (het “mannelijke” geslachtschromosoom).
Bij poezen (we bedoelen hier de vrouwelijke kat) is het mogelijk om beide soorten pigment in hetzelfde individu te vinden, omdat poezen twee X-chromosomen hebben. Deze poezen worden schildpad (tortoiseshell) of meer algemeen tortie, in kleur genoemd. Maar poezen kunnen ook het gen voor zwart pigment in beide X-chromosomen hebben, waardoor ze een zwart gepigmenteerde kleur hebben, of ze kunnen het gen voor rood pigment in beide X-chromosomen hebben, waardoor ze een rood gepigmenteerde kleur krijgen.
Katers hebben (normaal gesproken) zwart of rood pigment, niet beide. Dit komt omdat mannen maar één X-chromosoom hebben (dat het pigment bepaalt). Katers hebben eenvoudigweg geen twee X-chromosomen (tenzij ze een genetische afwijking hebben).
Zwart (EMS-code: n)
Rood (EMS-code: d)
Zwarte schildpad (tortie) (EMS-code: f)
Maar bij katten zien we veel verschillende kleuren niet alleen deze! Dat komt omdat het pigment er anders uitziet, afhankelijk van welke andere genen de katten dragen. Vooral het zwarte pigment varieert sterk
Verdunning
Als de kat verdund van kleur is, krijgt hij een blekere, meer verdunde kleur:
- Een zwarte kat met verdunning wordt blue (blauw).
- Een rode kat met verdunning wordt cream (crème).
- Een zwarte tortie (schildpad) met verdunning wordt blue tortie (blauw schildpad).
Blue (EMS-code: a)
Cream (EMS-code: e)
Blue tortie (EMS-code: g)
Chocolate en Cinnamon varianten
Er is een mutatie die de zwarte kat in een chocolate (chocolade) kleur verandert. Een verdunde chocolate wordt lilac (lila) genoemd.
Ook is er een andere mutatie op hetzelfde gen die in plaats daarvan zwart in cinnamon (kaneel) verandert. Een verdunde cinnamon wordt fawn genoemd.
Het feit dat deze twee mutaties verschillende varianten van hetzelfde gen zijn, betekent dat een kat niet zowel chocolate als cinnamon kan zijn. Er bestaat niet zoiets als een “chocolate met cinnamon” zoals we “chocolate met verdunning” kunnen hebben.
De rode of creamkleur wordt niet beïnvloed door het chocolate- of cinnamon-gen. Een rode kat met genen voor chocolate zal er nog steeds rood uitzien. En een cream (crème) kat met genen voor chocolate zal er nog steeds cream uitzien.
Een chocolate tortie zal de gebieden met zwart gepigmenteerde vacht in chocolate laten veranderen, terwijl de rode gebieden rood blijven, op dezelfde manier zal een cinnamon tortie, cinnamon zijn vermengd met rood. De lilac tortie is lilac vermengd met cream, de fawn tortie is fawn vermengd met cream.
Chocolate (EMS-code: b)
Lilac (EMS-code: c)
Chocolate tortie (EMS-code: h)
Lilac tortie (EMS-code: j)
Cinnamon (EMS-code: o)
Fawn (EMS-code: p)
Cinnamon tortie (EMS-code: q)
Fawn tortie (EMS-code: r)
Foto van cattery Hannahlea’s
Agouti patronen
We hebben tot nu toe gekeken naar de 14 meest voorkomende basiskleuren van de kat:
- Zwart, rood, tortie (tortoiseshell)
- Blue, cream, blue tortie
- Chocolate, lilac, chocolate tortie, lilac tortie
- Cinnamon, fawn, cinnamon tortie, fawn tortie
De katten waar wij tot nu toe naar hebben gekeken zijn katten zonder patroon, non-agouti (“non” betekent “niet”) katten. Katten met patroon zijn agouti en komen ook in al deze verschillende basiskleuren voor. In de volgende drie secties gaan wij kijken naar agouti katten in de verschillende basiskleuren.
Agouti katten hebben een lichtere neusleer dan hun non-agouti equivalent, maar met een donkerdere contourlijn. De kleur is meestal een tint oranje/bruin/roze. De kin van een agouti kat is bleek, soms bijna wit. Ze zijn bleek rond de ogen en de oorranden zijn ook bleek.
Niet alle agouti katten hebben hetzelfde type patroon. De verschillende patronen die er zijn:
 |
 |
||
|---|---|---|---|
| Classic/blotched tabby (EMS-code: 22) | Mackerel tabby (EMS-code: 23) |
 |
 |
||
|---|---|---|---|
| Spotted tabby (EMS-code: 24) | Ticked tabby (EMS-code: 25) |
Alle 4 de illustraties van Jenny Silk
Bij sommige agouti katten is het vaak niet mogelijk om te zien wat voor patroon ze hebben. Dit is het geval bij pointed katten en katten met veel wit. Ze worden dan geregistreerd als alleen agouti, zonder het type patroon te specificeren (EMS-code: 21).
Nu kunnen we eens kijken naar foto’s die de verschillende patronen laten zien.
Classic/blotched tabby (EMS-code: 22)
Mackerel tabby (EMS-code: 23)
Spotted tabby (EMS-code: 24)
Ticked tabby (EMS-code: 25)
Zwart gepigmenteerde kleuren met agouti
Het eerste probleem dat we zullen tegenkomen is dat zwarte katten met agouti er vaak meer bruin (brown) uitzien dan zwart (black), daarom worden ze traditioneel gezien brown agouti genoemd. Tegenwoordig gebruiken sommige rasverenigingen de genetisch correctere term black (zwart) agouti, terwijl anderen de traditionele brown (bruin) agouti gebruiken en weer anderen gebruiken zelfs de term black/brown (zwart/bruine) agouti. Sommige rasverenigingen noemen de black tortie agouti kat ook wel brown tortie agouti of black/brown tortie agouti.
We zullen de zwarte katten met agouti patroon black agouti noemen – black classic tabby, black mackerel tabby, black spotted tabby enzovoort. Het maakt de kleuren logischer en dus makkelijker te begrijpen.
Black (zwart) agouti
Hier zullen we kijken naar wat er gebeurt als agouti wordt toegevoegd aan black (zwart) gepigmenteerde katten.
Black (EMS-code: n)…
…verandert in…
Black agouti, in dit geval een black classic/blotched tabby (EMS-code: n 22)
Black mackerel tabby (EMS-code: n 23)
Black spotted tabby (EMS-code: n 24)
Black ticked tabby, ruddy genoemd in Abessijn en Somali (EMS-code: n 25)
Blue agouti
Nu zullen we zien wat er gebeurt als we agouti toevoegen aan een blue (blauwe) kat.
Blue (EMS-code: a)…
…verandert in…
Blue agouti, in dit geval een blue classic tabby (EMS-code: a 22)
Blue spotted tabby (EMS-code: a 24)
Blue ticked tabby (EMS-code: a 25)
Chocolate agouti
De volgende is de chocolate kat. Wat gebeurt er als we agouti toevoegen aan deze basiskleur?
Chocolate (EMS-code: b)…
…verandert in…
Chocolate agouti, in dit geval een chocolate spotted tabby (EMS-code: b 24)
Chocolate classic tabby (EMS-code: b 22)
Lilac agouti
Lilac (EMS-code: c)…
…verandert in…
Lilac agouti, in dit geval een lilac classic tabby (EMS-code: c 22)
Lilac spotted tabby (EMS-code: c 24)
Cinnamon agouti
Cinnamon (EMS-code: o)…
…verandert in…
Cinnamon agouti, in dit geval cinnamon spotted tabby (EMS-code: o 24)
Cinnamon ticked tabby, sorrel genoemd in Abessijn en Somali (EMS-code: o 25)
Fawn agouti
Fawn (EMS-code: p)…
Foto: (N) Alegría Brits Korthaar (NO)
…verandert in…
Fawn agouti, hier een fawn spotted tabby (EMS-code: p 24)
Fawn ticked tabby (EMS-code: p 25)
Rood gepigmenteerde kleuren met agouti
Non-agouti red/cream (rood/crème) katten hebben misschien een net zo duidelijk patroon als een echte agouti kat. Het gen voor non-agouti werkt niet zo goed op het rode pigment.
Echter je kunt meestal het verschil zien tussen agouti en non-agouti als je naar het gebied rond de neus en mond van deze katten kijkt. Agouti-katten hebben meestal een witachtig gebied rond de neus en mond. Agouti-katten hebben ook een witachtige bril rond hun ogen. En je zult zien dat de binnenrand van de oren witachtig is, terwijl er bij een non-agouti geen witachtig gebied rond neus en mond is en de binnenrand van de oren donkerder is.
Red agouti cat
A: Witachtige oorranden
B: Witachtige bril om de ogen
C: Witachtig gebied rond de neus
Foto: Heikki Siltala, www.catza.net onder Creative Commons license gewijzigd door Petra Zuiderduin.
Red non-agouti cat
A: Roodachtige oorranden
B: Geen bril rond de ogen
C: Gebied rond neus en mond is dezelfde kleur als de rest van het gezicht (roodachtig)
Foto: Heikki Siltala, www.catza.net onder Creative Commons license gewijzigd door Petra Zuiderduin.
Onthoud dat je niet kunt beslissen of een red of cream kat agouti of non-agouti is door te kijken naar hoe duidelijk het patroon van de kat op het lichaam is! Deze methode werkt niet op red (rood) en cream (crème).
Red agouti
Red (EMS-code: d)…
…verandert in…
Red agouti, hier een red classic/blotched tabby (EMS-code: d 22)
Cream agouti
Cream (EMS-code: e)…
…verandert in…
Cream agouti, hier een cream spotted tabby (EMS-code: e 24)
Tortie kleuren met agouti
Hier zullen we bekijken wat er gebeurt als agouti wordt toegevoegd aan de verschillende versies van tortie (tortoiseshell) katten.
Let op dat de red (rood) gepigmenteerde gebieden in de vacht van een tortie (schildpadkat) een patroon zullen vertonen, ook bij een non-agouti kat. Als een tortie veel rood pigment op haar lichaam heeft, vermengd of in heldere vlekken, kan het lichaam er erg patroonachtig uitzien.
Je moet kijken naar de volledig zwart gepigmenteerde gebieden en rond de neus en mond van de kat. Je kunt ook naar de binnenrand van de oren kijken.
Tortie tabby wordt soms afgekort tot “torbie”, meestal in de Verenigde Staten.
Black tortie agouti
Black tortie (Zwarte schildpad) (EMS-code f)…
…verandert in…
Black tortie agouti, hier een black tortie classic tabby (EMS-code: f 22)
Black tortie spotted tabby (EMS-code: f 24)
Blue tortie agouti
Blue tortie (EMS-code: g)…
…verandert in…
Blue tortie agouti, hier een blue tortie classic tabby (EMS-code: g 22)
Blue tortie mackerel tabby (EMS-code: g 23)
Chocolate tortie agouti
Chocolate tortie (EMS-code: h)…
…verandert in…
Chocolate tortie agouti, hier een chocolate tortie spotted tabby (EMS-code: h 24)
Lilac tortie agouti
Lilac tortie (EMS-code: j)…
…verandert in…
Lilac tortie agouti, hier een lilac tortie spotted tabby (EMS-code: j 24)
Foto: Laura Settimo, Fata Morgana
Cinnamon tortie agouti
Cinnamon tortie (EMS-code: q)…
…verandert in…
(Helaas hebben we nog geen foto gevonden die we kunnen gebruiken van een kat met deze kleurvariant. Stel je een Cinnamon (kaneel) agouti-kat voor met rode agouti-patches (agouti-vlekjes) toegevoegd.)
Cinnamon tortie agouti
Fawn tortie agouti
(Sorry, geen goede foto van een fawn tortie gevonden. Stel je een fawn voor, maar dan met crèmekleurige vlekken.)
Fawn tortie (EMS-code: r)…
…verandert in…
(Helaas hebben we ook geen foto van een kat met deze kleurvariëteit. Stel je een fawn agouti-kat voor met crèmekleurige vlekken.)
Fawn tortie agouti
ZIE OOK DE ARTIKELEN over:
ZILVER,
SMOKE,
SHADED
WIT,
RASGERELATEERDE KLEUREN
POINTED, SEPIA, MINK,
TABBY
POINTED
EMS CODES